Bilindiği üzere, 10 Ağustos itibarıyla Google, Türkiye e-ticaret pazarında ciddi bir yeri olan shopping uygulamasını durdurdu. Bu durdurmanın altında yatan neden ise, Rekabet Kurumunun yaptığı inceleme sonucunda “rekabette hâkim güç oluşturma” konusuna yönelik işleyişin esnetilmesi hususunda Google’a bir dizi yönlendirmeler ve öneriler getirmesidir.
E-ticarette reklam oyunları
Türkiye’de e-ticaret pazarı ciddi gelişim gösterdi ve özellikle COVID-19 sonrası online alışveriş daha da yaygın olarak kullanılmaya başlandı. Google arama motoru dışında Türkiye’de yaygın olarak kullanılan başka bir platform olmadığından (olanlar da yeteri kadar tercih edilmemekte ve rakip olabilecek ölçeğe sahip değiller) tüm dijital platformlardan (tablet, bilgisayar, akıllı telefon vb.) sorgulamalar anlık olarak Google üzerinden yapılmaktadır.
E-ticaret için önemli olan, müşteriye aradığı ürünü en hızlı şekilde bulmak ve alternatif ürünleri aynı kalite/fiyat döngüsünde sunabilmektir. Google shopping de aslında bunu yapıyordu. Ancak burada rekabeti etkileyen husus, en çok reklam ücreti veren firmanın en üstte yer alması nedeniyle sorgulanan ürünün fiyatından ziyade reklam anlaşmasının daha kritik bir hâl almasıydı. İnsanların harcama alışkanlıkları açısından yapılan bazı araştırmaların sonucu; inceleyerek ürün alan kişi sayısının, önüne ilk çıkanı alanlardan oldukça az olduğunu ortaya çıkarmaktadır. İnsanlar çoğunlukla ihtiyacı olan ürüne hızlıca sahip olmak istediğinden fiyat araştırması ikinci planda kalabilmektedir.
Türkiye’de fiyat karşılaştırması yapılmıyor mu?
Türkiye e-ticaret pazarında fiyat araştırması sonucu üreten ciddi oluşumlar bulunmaktadır. Bu firmalar, aranan ürünü Google sonuç sayfasında göstermektedir. Ancak bu sonuç sayfası shopping uygulamasının çok daha altlarında kalmakta ve muhtemelen insanlar o sayfayı görmeden alışverişini tamamlamaktadır. Google shopping durduktan sonra bu firmaların daha etkin kullanılacağı beklenmektedir. Hatta yeni oluşumların ve “start-up”ların bu alanda yatırım yapması sözkonusu olabilir.
Katılım finans sistemi açısından değerlendirme
E-ticaret ile sağlanan ürün ve hizmetler gün geçtikçe gelişmekte ve çeşitlenmektedir. Murabaha ile mal/hizmet satışına aracılık eden katılım bankalarının da aslında bu alana yönelmesi ve dijital ortamdan satış yapılmasına aracılık etmesi ve hatta bu hizmeti karşılaştırma şeklinde sunacak altyapılar kurması da ileride çok faydalı sonuçlar getirebilecektir. İnsanların ihtiyaçlarını her zaman nakit veya kredi kartı ile alamaması sonucunda bu ihtiyaçların giderilmesi için faizsiz finansal aracılık enstrümanlarına ihtiyaç duyulabilir ve ciddi bir pazara dönüştürülebilir. Gerçek bir alım satım olduğundan İslami finansman kurallarına uygun olan bu faaliyet için önemli fırsatların olduğuna inanmaktayım.
Yazımı tamamlarken, dijital dünyanın geldiği noktada insanlara sağladığı kolaylıkları yakından takip etmeli ve teknolojiyi faydalı işler için kullanmayı bir öneri olarak tüm okuyucularıma sunmak isterim.
Salih Erbaş
