Uzun Vadeli Tasarrufun İdeal Adresi: BES

Analiz 12.05.2020, 01:33

BES, geleceğimize yatırım yapma imkânı sağlayan bir araç, ikinci bir emeklilik maaşı fırsatıdır

Tasarruf alışkanlığının fazla yüksek olmadığı top- lumlarda her bireyin, geleceğini güvence altına alabilmesi için az ya da çok birikim yapması gerekiyor. Bu aşamada toplum genelinde ağırlıklı olarak uygulandığı şekliyle sadece kriz zamanlarında değil, refah dönemlerinde de birikim yapılması önem arz ediyor.

VATANDAŞLARA EK SOSYAL GÜVENCE İMKÂNI

Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemi’nin (BES) yaklaşık 16 yıllık bir mazisi var. Dünyadaki emeklilik sistemiyle kıyaslandığında çok küçük bir zaman diliminden bahsediyor olsak da BES ile birlikte Türkiye’de vatandaşlara ek bir sosyal güvence imkânı sunulmuş oldu.

Sağladığı hizmetler ve imkânlar açısından baktığımızda ülkemizde uygulanan BES, birçok Avrupa ülkesinde dahi olmayan avantajları bünyesinde barındırıyor. Bu nedenle BES’i tüm topluma homojen bir şekilde yaymamız gerekiyor. Bireyler, BES’e ne kadar erken yaşta dâhil olurlarsa birikim, tasarruf ve gelir bakımından gelecekte de o kadar avantajlı bir konumda yer alabilecek.

BES’İN TEMEL AMAÇLARI NELER?

Bireylerin, gelir elde ettikleri dönemde düzenli olarak tasarrufta bulunmaları, yatırıma yönlendirilen tasarruflarıyla birikim oluşturmaları ve emeklilikte ek bir gelir elde etmeleri üzerine kurulmuş olan BES, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sistemini tamamlayıcı olmakla birlikte gönüllülük esasına dayalı özel bir emeklilik sistemi olarak hayata geçirildi. Buradaki temel amaç, insanların birikim yaparak emeklilik dönemlerinde ikinci bir maaşa sahip olmaları. Sözkonusu sistemin diğer bir amacını ise birikimler sayesinde oluşan yerli ve millî kaynaklarla kalkınmaya katkıda bulunmak olarak sayabiliriz.

EMEKLİLİKTE YAŞAM STANDARDI YÜKSELTİLEBİLİR

Bireysel Emeklilik Sistemi sayesinde bireyler, çalıştıkları dönem içinde katkı payı ödeyerek emeklilik günleri için ek bir gelir elde edebiliyor. Bu sayede emeklilik döneminde yaşam standardı yükseltilebiliyor. BES’e giriş tarihinden itibaren en az 10 yıl boyunca sistemde bulunmak koşuluyla 56 yaşını tamamlayanlar emekliliğe hak kazanıyor. Çoğu insan birikim yapmayı, geleceğine yatırım yapmayı ve geleceğini güvence altına almayı ister. Bu anlamda BES’in gelişimine baktığımızda da bazı dönemler hızlandığını görüyoruz. Sözgelimi 2013 yılında yüzde 25 devlet katkısının başlatılması sistem için önemli bir kilometre taşı niteliğindeydi. Sözkonusu katkı, Avrupa ülkelerinde bile olmayan çok değerli ve eşsiz bir teşvik oldu.

OKS, BES’İN BİLİNİRLİĞİNİ ARTIRDI

Otomatik Katılım Sistemi (OKS) ise 1 Ocak 2017 tarihinde yürürlüğe girdi. Buna göre işverenler, 45 yaş altındaki çalışanlarını belirli bir takvim çerçevesinde OKS’ye dâhil etmeye başladı. OKS ile beraber BES’in toplum tarafından bilinirliği artmakla birlikte bahsi geçen sistem de tabanda yaygın bir hâle geldi.

Bugünün BES ve OKS rakamlarına baktığımızda, BES’teki toplam katılımcı sayısı yaklaşık 7 milyon civarında. Devlet katkısı da dâhil olmak üzere BES’teki toplam fon büyüklüğü de 120 milyar liraya yakın. OKS’de ise 5,4 milyon kişi bulunuyor. OKS’deki toplam fon büyüklüğü 9 milyar liraya yaklaşmış durumda. Toplamda 12,3 milyondan fazla kişi BES aracılığıyla birikim yapıp tasarruf ediyor. Ulaşılan bu rakamlar, ileriki dönemler için umut veriyor ancak bunun artırılması ve daha fazla teşvik edilmesi gerekiyor.

KATILIM FONLARI DA YOĞUN İLGİ GÖRÜYOR

Bireysel Emeklilik Sistemi’nin yararlarını iyi anlamak için sistemin getirilerinden de bahsetmeliyiz. BES’teki milyonlarca katılımcıyı yakından ilgilendiren emeklilik fonlarının 2019 getirilerine baktığımızda, ortalama yüzde 27,24 getiri sağladığını görüyoruz. Bunun üzerine yüzde 25 devlet katkısını da eklersek, BES’teki kişilerin tasarruflarının ortalama yüzde 52,24 arttığını söyleyebiliriz. Katılımcılar altın, hisse senedi ve kira serti kası gibi emeklilik fonlarından herhangi birini tercih edip birikimlerini istediği araçlarda değerlendirebiliyor. Üstelik fon tercihlerini yılda altı kere değiştirebiliyor. Emeklilik fonları içindeki katılım fonları da zengin içerikleriyle yoğun ilgi görüyor. Bu da çok alternatifi bir tasarruf imkânı anlamına geliyor.

KÜÇÜK TUTARLARLA BÜYÜK TASARRUFLAR

Özetlemek gerekirse BES; küçük tasarruflarla geleceğimize yatırım yapma imkânı sağlayan çok önemli bir araç ve âdeta ikinci bir emeklilik fırsatı. Bireysel Emeklilik Sistemi, bunun yanı sıra birikimleri kısa vadeli dalgalanmalardan korumaya da imkân tanıyor. Geliri ne olursa olsun emeklilikte ikinci bir maaş gibi görülen ek getiri herkesin hakkı. BES de yüzde 25 devlet katkısı, altın ya da kira sertifikası fonları gibi avantajlı seçenekleriyle uzun vadeli tasarrufun en ideal adresi olarak ön plana çıkıyor.

Kuveyt Türk Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Oral